Η κληρονομιά από διαθήκη επέρχεται με τη δημοσίευση της διαθήκης στο δικαστήριο και την κήρυξη της διαθήκης ως κύριας με δικαστική απόφαση.
Κληρονομιά από διαθήκη
Κατά το θάνατο ενός προσώπου η περιουσία του θα πρέπει να περιέλθει ως σύνολο σε ένα ή περισσότερα πρόσωπα, ώστε να υπάρχει μια συνέχιση των εννόμων σχέσεων. Σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα η ρύθμιση αυτή μπορεί να γίνει είτε απευθείας από το νόμο και όσα ορίζονται εκεί, είτε μέσω διαθήκης. Γενικά, ισχύει ότι μόνο όταν δεν υπάρχει διαθήκη ακολουθείται η εξ αδιαθέτου (από το νόμο) κληρονομική διαδοχή. Η διαθήκη αποτελεί ένα έγγραφο μέσω του οποίου ο άνθρωπος έχει την δυνατότητα να ρυθμίσει μόνος του τη συνέχιση της περιουσίας του.
Ωστόσο, η σύνταξη και μόνο της διαθήκης δεν αρκεί ώστε, με το που επέλθει ο θάνατος του κληρονομούμενου, να μεταβιβαστεί αυτομάτως η περιουσία στα πρόσωπα και με τον τρόπο που όριζε ο διαθέτης. Απαιτούνται σημαντικά διαδικαστικά βήματα, τα οποία έχουν να κάνουν κατά βάση με την κατοχύρωση της γνησιότητας του εν λόγω εγγράφου και της εγκυρότητας της δικαιοπραξίας ώστε να επέλθει νόμιμα η κληρονομική διαδοχή.
Διαδικαστικές πράξεις για κληρονομιά από διαθήκη
Πρώτη διαδικαστική πράξη για να αποκτηθεί κληρονομιά από διαθήκη στην πορεία των εργασιών είναι η δημοσίευση της διαθήκης. Ως προς αυτό το στάδιο υπάρχουν μικρές διαφοροποιήσεις ανάλογα με τον τύπο της διαθήκης, δεδομένου ότι στην περίπτωση της δημόσιας και της μυστικής διαθήκης, το έγγραφο βρίσκεται στα χέρια του συμβολαιογράφου ενώ στην περίπτωση της ιδιόγραφης όχι.
Ο συμβολαιογράφος οφείλει χωρίς υπαίτια καθυστέρηση μόλις πληροφορηθεί το θάνατο του διαθέτη, αν πρόκειται για κληρονομιά από δημόσια διαθήκη, να στείλει αντίγραφό της στον ειρηνοδίκη. Αν όμως πρόκειται για μυστική ή έκτακτη, ο συμβολαιογράφος οφείλει να παραδώσει αυτοπροσώπως το πρωτότυπο αυτής στον ειρηνοδίκη στην περιφέρεια του οποίου εδρεύει ο συμβολαιογράφος.
Στην περίπτωση μάλιστα ειδικά της μυστικής διαθήκης η οποία είναι σφραγισμένη, πριν από την αποσφράγισή της για δημοσίευση, αυτή εξετάζεται από τον ειρηνοδίκη, παρουσία του συμβολαιογράφου και όποιων τυχόν έχουν έννομο συμφέρον και επιθυμούν να είναι παρόντες, ώστε να βεβαιωθεί ότι οι σφραγίδες είναι άθικτες.
Υποχρέωση κατόχου να προσκομίσει τη διαθήκη στο δικαστήριο
Ειδικά στην ιδιόγραφη διαθήκη, όπως ήδη σημειώθηκε, αυτή δεν βρίσκεται στα χέρια συμβολαιογράφου αλλά οποιουδήποτε τρίτου προσώπου. Σύμφωνα με το 1774 ΑΚ όποιος την κατέχει οφείλει χωρίς υπαίτια καθυστέρηση μόλις πληροφορηθεί τον θάνατο του διαθέτη να την προσκομίσει στον Ειρηνοδίκη της τελευταίας κατοικίας ή διαμονής του διαθέτη ή της δικής του για δημοσίευση. Σε αυτή την περίπτωση, όπως και σε όλα τα είδη διαθηκών, για τη δημοσίευση που πραγματοποιείται συντάσσεται πρακτικό, όπου καταχωρίζεται ολόκληρη η διαθήκη.
Δημοσίευση διαθήκης μέσω του δικαστηρίου
Η δημοσίευση της διαθήκης είναι μια απαραίτητη διαδικασία για διάφορους λόγους, όπως κυρίως η εξακρίβωση των κληρονόμων και του περιεχομένου, η εκκίνηση προθεσμιών αποποίησης κλπ. και απαραίτητο στάδιο για να έρθει στα χέρια του δικαιούχου η κληρονομία από διαθήκη.
Η διαδικασία της δημοσίευσης στην ιδιόγραφη διαθήκη, λόγω των λιγότερων συστατικών τύπων που έχει ως διαδικασία σύνταξης σε σύγκριση με την δημόσια και μυστική διαθήκη, συνοδεύεται από την επιπλέον διαδικασία «κήρυξης της διαθήκης ως κυρίας».
Η ενέργεια αυτή που συνήθως αλλά όχι απαραίτητα γίνεται μαζί με την δημοσίευση, αφορά αποκλειστικά τον τύπο της ιδιόγραφης διαθήκης και όχι τους λοιπούς. Για την ολοκλήρωση της διαδικασίας αυτής απαιτείται να εμφανιστούν δύο μάρτυρες οι οποίοι θα μαρτυρήσουν ενόρκως για τη γνησιότητα της γραφής ή της υπογραφής του διαθέτη. Αποτέλεσμα της δημοσίευσης και κήρυξης της διαθήκης ως κυρίας είναι η παραγωγή ενός μαχητού τεκμηρίου περί της γνησιότητας της διαθήκης.
Αυτό παράγεται όταν μέσα σε 5 έτη από τη δημοσίευση δεν αμφισβητηθεί η γνησιότητα σε δίκη ανάμεσα σε αυτούς που αντλούν δικαιώματα από αυτήν και σε αυτούς που βλάπτονται από την ύπαρξή της.
Κληρονομιά από διαθήκη με έκδοση κληρονομητηρίου
Τελευταίος κρίκος στην αλυσίδα της διαδικασίας για κληρονόμηση από διαθήκη είναι το κληρονομητήριο. Η χρήση του κληρονομητηρίου είναι πολύ σημαντική καθώς σε αρκετές περιπτώσεις, ο κληρονόμος καλείται να αποδείξει το κληρονομικό του δικαίωμα, ώστε να επωφεληθεί μέρους της κληρονομίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Με αυτή την αφορμή, ο ενδιαφερόμενος – επωφελούμενος από την διαθήκη, με αίτηση του στον Ειρηνοδίκη που πρέπει να περιέχει συγκεκριμένα προβλεπόμενα από το νόμο στοιχεία, ζητάει την έκδοση πιστοποιητικού που να αποδεικνύει το κληρονομικό του δικαίωμα και την μερίδα που του αναλογεί.
Έπειτα, με την έκδοση του κληρονομητηρίου, ο κληρονόμος τεκμαίρεται μαχητά ότι έχει εκείνος το δικαίωμα που αναγράφεται στο κληρονομητήριο (αρ. 1956 ΑΚ). Επομένως, συνοπτικά, το κληρονομητήριο αποτελεί ένα έγγραφο που έρχεται να ενισχύσει την αποδεικτική δύναμη του κληρονομικού δικαιώματος του κληρονόμου, ώστε να μην χωρούν αμφισβητήσεις.
Κατόπιν των ανωτέρω, καθίσταται σαφές πως η διαθήκη από μόνη της δεν επάγεται αυτομάτως την οριζόμενη σε αυτή κληρονομική διαδοχή, και η παραπάνω αλυσιδωτή διαδικασία οδηγεί σταδιακά στην ισχυροποίηση του κληρονομικού δικαιώματος του κληρονόμου από διαθήκη. Για την ολοκλήρωση της διαδικασίας προκειμένου να αποκτηθεί η κληρονομιά από διαθήκη είναι απαραίτητα τα παραπάνω στάδια.
Διαθήκη Online: Ένας νέος τρόπος να συντάξετε τη διαθήκη σας μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή
Το Διαθήκη Online διατηρεί τον τύπο της ιδιόγραφης διαθήκης, χρησιμοποιεί όμως ψηφιακά εργαλεία όπως ο υπολογιστής ή το tablet σας ώστε να σας διευκολύνει βήμα βήμα να γράψετε τη διαθήκη σας, σωστά και έγκυρα, να την αποστείλετε σε εμάς και εμείς να τη φυλάξουμε με απόλυτη μυστικότητα και εχεμύθεια. Έτσι, μπορείτε να γράψετε τη διαθήκη σας εύκολα και γρήγορα στο δικό σας χρόνο. Η διαθήκη σας δεν είναι γραμμένη στον ηλεκτρονικό υπολογιστή αλλά στο χέρι, ώστε να διασφαλίζεται η νομιμότητα της με βάση το ελληνικό δίκαιο.
